„Van de rivier naar de zee“ („From the river to the sea“) is een Palestijnse nationalistische slogan die gebruikt wordt in de context van veel pro-Palestijnse demonstraties. Het drukt de wens van de Palestijnen uit om de staat Israël van de kaart te schrappen. Uit de gelederen van de Palestijnen blijven demonstratieslogans opduiken. Onlangs werd de slogan „Van de rivier naar de zee“ verboden door de Duitse grondwet en mag daarom niet meer gebruikt worden in demonstraties in dit land.
Palestina is een staat, soms niet internationaal erkend, die midden in Israëlisch gebied ligt. Tijdens de Israëlische aanval op de Gazastrook in oktober 2023 vonden overal ter wereld Palestijnse demonstraties plaats. Daarbij werd onder andere de slogan „Van de rivier naar de zee“ bedacht. Wat dit precies betekent en waarom het op dit moment een enorme hype is onder Palestijnen (en pro-Palestijnen), daarover lees je meer in het volgende artikel.
Conceptuele interpretatie van „Van de rivier naar de zee“ / „From the river to the sea“
De uitdrukking „Van de rivier naar de zee“ is samengesteld uit de woorden „van“, „de rivier“, „naar“ en „de zee“. Gecombineerd zou „Van de rivier naar de zee“ vertaald kunnen worden als „Van de rivier naar de zee“.
Wat bedoeld wordt met „rivier“ is de rivier de Jordaan, die aan de oostgrens van Israël met Jordanië ligt. (Israël en Jordanië delen de rivier.) Met de zee wordt de Middellandse Zee bedoeld. Het grondgebied van Israël strekt zich in feite uit van de Middellandse Zee tot aan de Jordaan. „Van de rivier tot de zee“ geeft nu aan dat de Palestijnen dit gebied voor zichzelf opeisen en dat dit niet langer Israël moet voorstellen.
„Van de rivier tot de zee“ is dus een nationalistische slogan die wil uitdrukken dat Israël de vijand is en dat het grondgebied van Israël moet worden opgeheven. Het trekt dus het bestaansrecht van Israël in twijfel en wordt niet in de laatste plaats om deze reden als ongrondwettelijk beschouwd.
Oorsprong en betekenis van „Van de rivier tot de zee“
Van de rivier naar de zee“ is een pro-Palestijnse slogan die ontstond tijdens wereldwijde pro-Palestina demonstraties. Het drukt het gevoel uit dat het bestaansrecht van Israël in twijfel moet worden getrokken. Israël had Gaza aangevallen na een inval van Hamas in oktober 2023. Veel Palestijnen en Arabieren wereldwijd zien dit als een ongerechtvaardigde daad. Als gevolg daarvan werden Palestijnse vlaggen bij demonstraties over de hele wereld versierd met de slogan „Van de rivier tot de zee.“ Dit was bedoeld om uit te drukken dat Israël sowieso geen bestaansrecht zou hebben en dat het huidige grondgebied van Israël altijd Arabisch is geweest. Naast de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever moest ook de rest van het Israëlische grondgebied worden „geneutraliseerd“ (waarmee oorlogshandelingen worden bedoeld).
Gebruik van „Van de rivier tot de zee“ / „From the river to the sea“
„Van de rivier tot de zee“ wordt nu beschouwd als een verboden gezegde, maar toch komen we het vandaag de dag tegen in een grote verscheidenheid aan contexten. Daaronder zijn bijvoorbeeld de volgende gebruiken:
- Pro-Palestina demonstraties
- Islam
- Sociale media
In de volgende subsecties zullen we nu wat dieper ingaan op de belangrijkste toepassingen van „Van de rivier naar de zee“ die hierboven zijn genoemd.
Pro-Palestina demonstraties
Bij pro-Palestina demonstraties wordt de slogan „Van de rivier naar de zee“ vaak op vlaggen of spandoeken geschreven. Het is bedoeld om uit te drukken dat het bestaansrecht van Israël in twijfel moet worden getrokken. Naast „Van de rivier naar de zee“ wordt bijvoorbeeld ook de slogan „Vrij Palestina“ gebruikt. Ook hier wordt bedoeld dat Palestina momenteel bezet is door de Israëli’s, of dat de Israëlische aanval in oktober 2023 onterecht is. Palestijnen en pro-Palestijnen wereldwijd gebruiken de slogan „From the river to the sea“ om hun nationalistische fantasieën uit te leven. Het Bureau ter Bescherming van de Grondwet erkende dit onlangs en verbood de slogan voortaan bij demonstraties.
Islam
De pro-Palestina demonstraties worden vooral gesympathiseerd door leden van de Islam. De reden hiervoor is dat de oorlog tussen Palestina en Israël in het geheim een islamitisch-joodse oorlog is. „Van de rivier naar de zee“ kan daarom ook worden geclassificeerd als racistisch en antisemitisch. De subtekst van „Van de rivier naar de zee“ is dat Israël en zijn overwegend Joodse bevolking moeten worden weggevaagd of verdreven. Deze houding wordt gesteund in islamitische landen.
Sociale media
Van de rivier naar de zee“ verspreidt zich ook snel op sociale media. Hier wordt de slogan vooral gebruikt in de vorm van video- en afbeeldingsbijschriften en ook in de vorm van hashtags. In de toekomst zal „Van de rivier naar de zee“ echter waarschijnlijk ook hier een verboden term worden, omdat het extreem racistisch of nationalistisch is. Desondanks gebruiken veel Palestijnen en pro-Palestijnen de uitdrukking „Van de rivier naar de zee“ nog steeds op sociale mediaplatforms zoals Facebook, Instagram en X.
Sociale classificatie van „Van de rivier naar de zee“
Sociaal gezien kan „Van de rivier naar de zee“ vooral worden toegeschreven aan Palestijnen zelf, maar ook aan pro-Palestijnen en mensen met een islamitische achtergrond. Deze groepen mensen zijn dan ook de belangrijkste doelgroep voor „Van de rivier naar de zee“. Andere mensen begrijpen de slogan wel, maar classificeren hem als racistisch en nationalistisch en gebruiken of tolereren hem daarom niet.
Kritiek op „Van de rivier naar de zee“
„Van de rivier naar de zee“ heeft veel kritiek uitgelokt, vooral in de context van het Israëlisch-Palestijnse conflict. Het is een Palestijnse nationalistische slogan die bij veel pro-Palestijnse demonstraties wordt gebruikt en die de wens uitdrukt om de staat Israël van de kaart te vegen. Niet voor niets is „From the river to the sea“ daarom verboden door onder andere het Duitse constitutionele recht, vanwege het provocerende en opruiende karakter ervan. Critici beweren ook dat het een één-staat-oplossing promoot die Israël zou uitsluiten, wat een zeer controversiële en bediscussieerde kwestie is in de context van de Israëlisch-Palestijnse oorlog.
Conclusie over „Van de rivier naar de zee“ en vergelijkbare terminologie
Het komt erop neer dat „Van de rivier tot de zee“ kan worden omschreven als een pro-Palestijns gezegde dat impliceert dat Palestina zich zou moeten uitstrekken van de rivier de Jordaan tot aan de Middellandse Zee. Daar ligt echter het huidige grondgebied van Israël, dat in de ogen van de Palestijnen moet worden geëlimineerd. De slogan wordt als ongrondwettelijk beschouwd omdat hij racistisch en sterk nationalistisch is.
Naast „Van de rivier naar de zee“ zijn er ook de leuzen „Vrij Palestina“ en „Palestina zal vrij zijn“. Beide slogans zijn ook bedoeld om Israël, de vermeende bezetter, op de vlucht te jagen of om de Palestijnse bevolking ervan te overtuigen dat Israël uiteindelijk een nederlaag zal lijden.