„Od rzeki do morza“ („From the river to the sea“) to palestyński slogan nacjonalistyczny używany w kontekście wielu propalestyńskich demonstracji. Wyraża ono pragnienie Palestyńczyków, by usunąć państwo Izrael z mapy. Hasła demonstracyjne wciąż pojawiają się w szeregach Palestyńczyków. Ostatnio hasło „Od rzeki do morza“ zostało zakazane przez niemieckie prawo konstytucyjne i w konsekwencji nie może być już używane podczas demonstracji w tym kraju.
Palestyna jest państwem, czasami nieuznawanym na arenie międzynarodowej, położonym w samym środku terytorium Izraela. W trakcie ataku Izraela na Strefę Gazy w październiku 2023 r. na całym świecie odbyły się palestyńskie demonstracje. W ich trakcie powstało między innymi hasło „Od rzeki do morza“. Więcej informacji na temat tego, co dokładnie oznacza to hasło i dlaczego cieszy się ono obecnie ogromnym zainteresowaniem wśród Palestyńczyków (i propalestyńczyków), znajduje się w poniższym artykule.
Konceptualna interpretacja wyrażenia „od rzeki do morza“ / „From the river to the sea“
Wyrażenie „od rzeki do morza“ składa się ze słów „od“, „rzeka“, „do“ i „morze“. W połączeniu, „From the river to the sea“ można przetłumaczyć jako „Od rzeki do morza“.
Przez „rzekę“ rozumie się rzekę Jordan, która znajduje się na wschodniej granicy Izraela z Jordanią. (Izrael i Jordania dzielą tę rzekę). Morze oznacza Morze Śródziemne. W efekcie terytorium Izraela rozciąga się od Morza Śródziemnego do rzeki Jordan. „Od rzeki do morza“ wskazuje teraz, że Palestyńczycy roszczą sobie prawo do tego terytorium i nie powinno ono już reprezentować Izraela.
„Od rzeki do morza“ jest zatem nacjonalistycznym sloganem, który chce wyrazić, że Izrael jest wrogiem, a terytorium Izraela powinno zostać rozwiązane. W ten sposób kwestionuje prawo Izraela do istnienia i jest uważany za niekonstytucyjny nie tylko z tego powodu.
Pochodzenie i znaczenie hasła „Od rzeki do morza“
Od rzeki do morza“ to propalestyński slogan, który powstał w trakcie światowych demonstracji propalestyńskich. Wyraża ono pogląd, że prawo Izraela do istnienia powinno być kwestionowane. Izrael zaatakował Strefę Gazy w następstwie nalotu Hamasu w październiku 2023 roku. Wielu Palestyńczyków i Arabów na całym świecie postrzega to jako nieuzasadnione działanie. W rezultacie palestyńskie flagi na demonstracjach na całym świecie zostały ozdobione hasłem „Od rzeki do morza“. Miało to wyrażać, że Izrael i tak nie miałby prawa istnieć, a obecne terytorium Izraela zawsze było arabskie. Oprócz Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu, reszta terytorium Izraela miała również zostać „zneutralizowana“ (przez co rozumie się działania wojenne).
Użycie „od rzeki do morza“ / „From the river to the sea“
„Od rzeki do morza“ jest obecnie uważane za zakazane powiedzenie, ale mimo to spotykamy je dziś w wielu różnych kontekstach. Wśród nich są na przykład następujące zastosowania:
- demonstracje propalestyńskie
- Islam
- Media społecznościowe
W kolejnych podrozdziałach omówimy teraz nieco bardziej szczegółowo główne zastosowania „Od rzeki do morza“, o których mowa powyżej.
Demonstracje propalestyńskie
Podczas propalestyńskich demonstracji hasło „Od rzeki do morza“ jest często umieszczane na flagach lub transparentach. Ma ono wyrażać, że prawo Izraela do istnienia powinno być kwestionowane. Oprócz hasła „Od rzeki do morza“ używany jest również slogan „Wolna Palestyna“. Tutaj również chodzi o to, że Palestyna jest obecnie okupowana przez Izraelczyków lub że izraelski atak w październiku 2023 r. jest nieuzasadniony. Palestyńczycy i pro-palestyńczycy na całym świecie używają sloganu „Od rzeki do morza“, aby realizować swoje nacjonalistyczne fantazje. Urząd Ochrony Konstytucji uznał to niedawno i odtąd zakazał tego hasła na demonstracjach.
Islam
Z propalestyńskimi demonstracjami sympatyzują głównie wyznawcy islamu. Powodem jest to, że wojna między Palestyną a Izraelem jest potajemnie wojną islamsko-żydowską. „Od rzeki do morza“ można zatem również zaklasyfikować jako rasistowskie i antysemickie. Podtekst „Od rzeki do morza“ jest taki, że Izrael i jego przeważająca ludność żydowska powinny zostać wymazane lub wypędzone. Takie podejście jest wspierane w krajach islamskich.
Media społecznościowe
Hasło „Od rzeki do morza“ szybko rozprzestrzenia się również w mediach społecznościowych. Tutaj hasło to jest używane głównie w formie podpisów pod filmami i zdjęciami, a także w formie hashtagów. Jednak w przyszłości „Od rzeki do morza“ prawdopodobnie stanie się również zakazanym terminem, ponieważ jest skrajnie rasistowski i nacjonalistyczny. Niemniej jednak wielu Palestyńczyków i pro-palestyńczyków nadal używa wyrażenia „Od rzeki do morza“ na platformach mediów społecznościowych, takich jak Facebook, Instagram i X.
Społeczna klasyfikacja „Od rzeki do morza“
Społecznie „Od rzeki do morza“ można przypisać przede wszystkim samym Palestyńczykom, a także pro-palestyńczykom i osobom o islamskim pochodzeniu. Te grupy ludzi są zatem główną grupą docelową „Od rzeki do morza“. Inni ludzie rozumieją slogan, ale klasyfikują go jako rasistowski i nacjonalistyczny, a zatem nie używają go ani nie tolerują.
Krytyka hasła „Od rzeki do morza“
Hasło „Od rzeki do morza“ spotkało się ze znaczną krytyką, zwłaszcza w kontekście konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Jest to palestyński slogan nacjonalistyczny używany na wielu pro-palestyńskich demonstracjach, wyrażający pragnienie wymazania państwa Izrael z mapy. Nie bez powodu „Od rzeki do morza“ zostało zakazane przez niemieckie prawo konstytucyjne, między innymi ze względu na swój prowokacyjny i podżegający charakter. Krytycy twierdzą również, że promuje on rozwiązanie jednopaństwowe, które wykluczyłoby Izrael, co jest bardzo kontrowersyjną i dyskutowaną kwestią w kontekście wojny izraelsko-palestyńskiej.
Wnioski dotyczące „Od rzeki do morza“ i podobnej terminologii
Podsumowując, „od rzeki do morza“ można opisać jako pro-palestyńskie powiedzenie, które sugeruje, że Palestyna powinna rozciągać się od rzeki Jordan do Morza Śródziemnego. Tam jednak znajduje się obecne terytorium Izraela, które w oczach Palestyńczyków powinno zostać wyeliminowane. Hasło jest uważane za niezgodne z konstytucją, ponieważ jest rasistowskie i silnie nacjonalistyczne.
Oprócz „Od rzeki do morza“ istnieją również hasła „Wolna Palestyna“ i „Palestyna będzie wolna“. Oba hasła mają również na celu zmuszenie Izraela, rzekomego okupanta, do ucieczki lub przekonanie ludności palestyńskiej, że Izrael ostatecznie poniesie klęskę.